Dünyanın en büyük kripto para ekonomilerinden biri olan Türkiye’de hükümetin bu yıl içinde kripto para yasasını yürürlüğe koyması bekleniyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Ocak ayında yaptığı açıklamada yerel kripto tasarısının neredeyse tamamlandığını açıklamıştı. Pek çok kişi TBMM’nin 2024’ün başlarında kripto yasasını geçirmesini bekliyordu, ancak taslak mevzuat henüz netleşmedi.

Türkiye’nin kripto konusuna bakışı, yasanın ne zaman geleceğini ve Türkiye’deki kripto düzenlemesinin mevcut durumunun ne olduğuna dair Cointelegraph, sektörün yerli isimleriyle görüştü. 

Türkiye’de halihazırda bazı “hafif” kripto yasaları var

Hükümet henüz kripto yasasını yürürlüğe koymamış olsa da bu durum günümüzde ülkede piyasayı düzenleyecek hiçbir kural olmadığı anlamına gelmiyor.

Kripto para uzmanı İsmail Hakkı Polat’a göre, şu anda Türkiye’de kriptoyu hedef alan “çok küçük düzenlemeler” var, ancak bunlar Meclis yoluyla yasalaşmadı. 

Turkey has two main crypto-related regulations:  One was initiated by the Central Bank of the Republic of Turkey in 2021, which prohibits crypto holders from making payments in cryptocurrencies like Bitcoin (BTC) as such assets are not legal tender.

Türkiye’de kripto ile ilgili iki ana düzenleme bulunuyor:  Bunlardan biri, 2021 yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenen, vatandaşların Bitcoin (BTC) gibi kripto para birimleriyle ödeme yapmasını yasaklanması kararı. TCMB, kripto paraları yasal olarak kabul etmiyor. 

Cointelegraph’a konuşan Polat, “Meclis tarafından kabul edilmiş bir düzenleme olmadığı için, bu kuralları ihlal etmenin sonuçlarının, cezalarının ve para cezalarının ne olduğunu kimse bilmiyor,” dedi.

“Bu düzenlemenin ayakları yere basmıyor.”

İkinci düzenleme Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine (AML) ilişkin olup, Maliye Bakanlığı’nın mali istihbarat birimi olan ve MASAK olarak da bilinen Mali Suçları Araştırma Kurulu’nun denetimi altında hazırlandı.

Bu regülasyon, kara para aklama ve terörizmin finansmanı gibi yasadışı faaliyetleri önlemek amacıyla borsaların kullanıcılardan belirli Müşterini Tanı (KYC) verilerini toplamasını gerektirmektedir.

Mindstone Blockchain Labs CEO’su Tansel Kaya’ya göre, SPK olarak bilinen Türkiye Sermaye Piyasası Kurulu’nun hazırladığı düzenlemeler de var.

“SPK, otoriteyle ilgili herhangi bir kişi veya kurumun kripto para ticareti yapamayacağını söyledi” diyen Kaya, buna Türk bankaları, aracı kurumlar ve diğerlerinin de dahil olduğunu sözlerine ekledi. Kaya, SPK’nın bu kılavuzu 2017 yılında yayınlaması nedeniyle bu düzenlemenin “çok eski” olduğunu vurguladı.

Türkiye, dünyanın en büyük dördüncü kripto para pazarı

Önemli bir küresel kripto para ekonomisi olan Türkiye, Dünya’da da kullanım oranının en yüksek olduğu ülkelerden biri. 

Chainanalysis’in verilerine göre Türkiye, Rusya, Kanada, Vietnam, Tayland ve Almanya gibi ülkelerin önünde, 170 milyar dolarlık tahmini işlem hacmi bakımından dünyanın en büyük dördüncü kripto pazarı konumunda.

Eylül 2023’te Türk Lirası, Binance’te tüm fiat işlem hacminin yüzde 75’ini oluşturarak en çok işlem gören itibari para oldu. Bu olay, Türkiye pazarındaki önemli bir kripto yatırımcı akınına bağlandı.

Bazı araştırmalar, Türkiye’nin kripto para birimlerini benimseme oranının son birkaç yılda iki kattan fazla artarak yüzde 40’a ulaştığını iddia etti. Bu çalışma, her beş Türk vatandaşından ikisinin kripto paraya sahip olduğunu öne sürdü.

Polat, “Türk kripto para yatırımcılarının sayısının, ülkemizin toplam nüfusunun 85 milyonu arasında 20 milyon olduğu tahmin ediliyor” dedi.

Türkiye, kripto yasası için neden acele ediyor?

Türkiye’nin beklenen kripto yasası, ülkenin Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) Kara Para Aklamayı Önleme (AML) tedbirleriyle ilişkili “gri listesinden” çıkması için hızla hazırlanıyor. Düzenleyici kurum, kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yönelik orantısız düzenlemeler nedeniyle Ekim 2021’de Türkiye’yi “gri listesine” almıştı.

Polat’a göre, Türkiye’nin FATF’nin “gri listesinden” çıkarılması için 39 eylem maddesini karşılaması gerekiyor ve bunlardan biri kripto endüstrisiyle ilgili. FATF, sanal varlıkların suç faaliyetlerinde kullanılmamasını sağlamak için ülkelerin kendi yasalarına uymasını şart koşuyor.

Türkiye’nin kripto yasası borsalar, vergiler ve daha fazlasını ele alacak

Türkiye’de Meclis’e ulaşması beklenen kripto yasası temel olarak borsaların regülasyonunu ele alacak

Yasa yapıcılar, , FATF çerçevesinde sanal varlık hizmet sağlayıcıları (VASP’ler) olarak adlandırılan borsaların yükümlülüklerini ve sorumluluklarını tanımlamayı hedefliyor. Yasa ayrıca, yatırımcıların azami düzeyde korunmasını sağlamak amacıyla güvenli saklama veya kripto varlıkların VASP’ler tarafından saklanmasıyla ilgili standartlara da odaklanacak.

Yatırımcıların korunması konusu, Thodex adlı büyük bir yerel kripto borsasının çöküşünden sonra Türkiye’de yakıcı bir mesele haline geldi. Thodex borsası Nisan 2021’de alım satım ve para çekme işlemlerini aniden durdurdu. Thodex’in kurucusu Faruk Fatih Özer, 2 milyar dolar gibi yüksek bir meblağa ulaştığı tahmin edilen dolandırıcılık suçlamasıyla 2023 yılında 11.196 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

VASP düzenlemelerine ek olarak, yaklaşan kripto yasasının nihayet Türkiye’de kripto vergileri için yasal bir temel sağlaması bekleniyor.

İlgili: Türkiye, kriptonun bu alanında zirveye çıktı

Yerel haberlere göre, Türkiye Gelir İdaresi Başkanlığı kriptoya bugün oranı %5 olan Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi’ni (BSMV) uygulamayı planlıyor.

Hükümetin ayrıca vatandaşlardan kazançlarını kripto üzerinden beyan etmelerini istemesi bekleniyor. Ancak, yasada stopaj vergisi oranı sıfır olabilir.

Ek olarak, yaklaşan yasanın gerçek dünya varlıklarının (RWA) tokenize edilmesine ilişkin düzenlemeleri ele alması bekleniyor.

Kripto yasası ne zaman çıkacak?

Bu yılın başlarında bazı ilerlemeler görüleceğine yönelik pek çok açıklamaya rağmen Türkiye’nin kripto yasasını ne zaman Meclis’e taşıyacağı henüz belirsiz.

Sektörden bazı isimler, Türkiye’nin kripto yasasının yürürlüğe girmesinin zamanlamasını ABD Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi’nin Haziran ayında yapacağı toplantıya bağlıyor.

Verdiği demeçte “Türkiye’yi gri listeden çıkarmayı o zaman değerlendirecekler. Yasanın büyük olasılıkla kabul edilmesi ve ardından yönetmeliklerin yürürlüğe girmesi gerekiyor,” diyen Kaya, yönetmeliğin Mayıs ayında çıkmasının beklendiğini sözlerine ekledi.

Polat ise “Benim görüşüm ya da tahminim bu parlamento sezonunun sonunda, yani diyelim ki Haziran ayında olacağı yönünde” dedi:

“Ancak bunu yapamazlarsa, o zaman bu konu sonbahara ya da belki de yılsonuna kayacak demektir. Dolayısıyla benim görüşüme göre gri liste meselesi artık biraz gündemden düşmüş durumda.”